Protezler | A'dan Z'ye Sağlık | Bilgi Köşesi

Genellikle 40 yaş, insan organizmasında kemik sistemi için bir dönüm noktasıdır. Bu sebeple yaşlılarda bu noktadan sonra, bütün eklemlerde bir dereceye kadar artroz yani kireçlenme mevcuttur. Hareket insanı özgür kılan en önemli eylemdir. Sağlıklı hareket ise, ancak sağlıklı eklemlerle mümkündür. Eklemlerimizden herhangi birinin bozulması sonucu oluşan ağrı ve hareket kısıtlılığı sağlıklı yürüme eylemini engelleyen en önemli sebeptir.

Artroz ve kireçlenme

Artroz, eklem kıkırdağında aşınma ve eklem kenarlarında mahmuz şeklinde kemiksel büyümelerle karakterize bir eklem hastalığıdır. Görülme sıklığı yaşla artar.

Sebepleri 2’ye ayrılır

1. Herhangi bir nedene bağlı artroz:

Eklemlerdeki şekil bozuklukları, doğuştan veya sonradan olan eklem çıkıkları, kötü kaynamış kırıklar, iltihabi eklem hastalıkları ve eklemin aşırı kullanılması başlıca sebeplerdir.

2. Sebebi bilinmeyen artroz:

Bu grup, artrozların yüzde 80’ini kapsamaktadır. Burada bazı riskler söz konusudur. Genetik yatkınlık, şişmanlık, yaş, kadın cinsiyet vb.

Nasıl oluşur?

Kıkırdağın protein yapısının çökmesi sonucunda kıkırdakta zamanla ödem, saçaklanma ve çatlamalar oluşur. Kıkırdaktaki aşınma subkondral kemik açığa çıkana kadar devam eder. Eklem kenarında kemikte dikenimsi çıkıntılar gelişir. Bunlar bazen kopar ve eklemde serbest hale gelirler. Zamanla eklemin şekli de bozulur.

Orta yaş üstü bayanlar risk altında

Daha çok orta yaşı geçmiş bayanlarda görülür. Yavaş ilerleyen, giderek artan ağrı ve hareket kısıtlanması vardır. Ağrı istirahatle azalır, hareketle artar, sabah sertliği olur. Travma ile şikayetler artar.

Gecikme hastayı sakat bırakabilir

Röntgen en önemli tanı aracıdır. Spesifik laboratuar tetkiki yoktur, eğer gerekirse ayırıcı tanı için kan tetkiklerine başvurulabilir. Ağrı, hareket kısıtlılığı ve eklemlerdeki şekil bozukluğu hastayı doktora getiren sebeplerdir. Büyük eklemlerdeki artroz hastayı sakat bırakabilir.

Tedavi hastalığın evresine ve şiddetine göre değişir

Koruyucu tedavi : Artroza sebep olacağı bilinen nedenler tedavi edilerek hastalığın gelişmesi önlenir. Artroz başlamışsa alınacak önlemlerle sadece ilerlemesi önlenir. Genel tedavi : Ağrılar sıcakta azalır, soğukta artar. Eklem sıcak tutularak veya soğuk uygulama yapılarak geçici de olsa rahatlık sağlanır. Çok ağrılı dönemlerde eklem tam veya kısmen istirahate alınır. Baston kullanmak, ağrılı dönemde uzun süre ayakta kalmamak ve yürümemek gerekir. İlaç tedavisi : Ağrıyı azaltıcı olarak kullanılır.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon : Şu amaçlar için kullanılır.

Eklemlerin hareket kabiliyetini artırmak
Eklem çevresi kaslarının gücünü artırmak
Şekil bozukluklarını düzeltmek
Hasta eklemlerin nasıl kullanılacağını öğretmek
Ağrıyı azaltmak

Cerrahi tedavi : Yukarıdaki tedavilerden sonuç alınamayan hastalarda cerrahi tedavi gerekir. Ekleme etki eden yükü azaltıcı kemik ameliyatları, eklemin içini temizleyici ameliyatlar (artroskopik yıkama) ve eklem yüzlerinin suni eklemle değiştirilmesi ameliyatları hastaya göre planlanır.

Son çare suni eklem: PROTEZ

Artroz ileri dönemde ise bozulan eklemi protez ile değiştirmek etkin bir tedavi yöntemidir. Protez, ameliyatla yerleştirilen ve bir organın işlevini üstlenen malzemeye verilen addır. Yeni geliştirilen malzemelerin de varlığı ile protez ameliyatlarında başarı oranı yükselmiştir. Eklem yüzlerinin çıkarılarak, özel üretilmiş metal protezlerin eklem yüzeylerine giydirilmesiyle kemik sürtünmesi ortadan kaldırdığı gibi şekil bozukluğu da düzeltilmiş olur. Sonuçta suni eklem hastaya, ağrısız ve hareket edebilen yeni bir eklem sağlar. Protezlerin seviyesinde ağrı, hareket kısıtlılığı ve eklemlerde şekil bozuklukları düzelmekte, hastanın baston ve benzeri yardımcı malzemelere gerek kalmadan yürümeleri mümkün olmaktadır.