ONLİNE İŞLEMLER
Cocuklarda işeme bozukluğu, ciddiye alınması gereken çok önemli bir sağlık sorunudur. Mesane dediğimiz idrar torbasının tam olarak boşaltılamaması sonucunda gelişen bu bozukluklar pek çok ailenin yaşamını etkileyebiliyor. İşeme bozukluğu bulguları olarak, idrar kaçırma, damla damla idrar yapma, sık idrara gitme ya da günde üçten az işeme, tuvalete yetişememe, ani işeme hissi, aralıklı işeme ve kabızlık ile gayta kaçırmayı sıralayabiliriz. Bu bulgular tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu ile ilişkili de olabilir. Öte yandan ilerleyen dönemlerde mesanenin, alt kısmında yer alan ve sfinkter denilen bir grup kasla koordineli çalışmaması sonucu böbrek hasarı da görülebilir. Hastalığın görülme sebepleri televizyona, oyuna dalma, okul, oyun parkı gibi yerlerde tuvalet temizliğinden endişe etme nedeniyle tuvalete gitmeyi erteleme olabilir. Çocuk, bacaklarını çaprazlayarak veya kız çocuklarında olduğu gibi çömelip ayak topuklarıyla idrar çıkış deliğini kapatmak suretiyle bu kas gruplarının koordineli çalışmasının bozulmasına yol açabilir, sonuçta idrarını tutamayan, damla damla idrar kaçıran, sürekli külotu ıslak çocuk tablosu ortaya çıkabilir. Hatta günlük aktiviteler esnasında, gülerken ya da öksürürken bile mesanenin tam boşalması görülebilir. Bunlardan başka, idrar yolu enfeksiyonu, travma ve tümörlere bağlı da işeme bozuklukları görülebilir.
TEDAVİSİ EKİP İŞİDİR
İşeme bozukluklarında aileden alınacak dikkatli bir işeme öyküsü çok önemlidir ve klinisyen tarafından çocuğa işeme günlüğü tutturularak bu öykü ile birleştirilir. Daha sonra fiziki muayene ve laboratuvar bulgularının ışığı altında elde edilen sonuçlar ve altta yatan nedene göre tedavi düzenlenir. İşeme bozukluklarında tedavi bir ekip işidir ve çocuk nefroloğu, çocuk psikiyatrisi ve ailenin katılımı ile sağlanır. Altta yatan nedene bağlı olarak bazen cerrahi müdahale gerektirecek bir durum gerçekleşirse, ekibe çocuk ürologu ya da çocuk cerrahisi katılır. Bu süreçte çocuk asla cezalandırılmamalı, aksine ödüllendirme ile sonuca gidilmeye çalışılmalıdır. Kabızlık düzenlenecek diyetle ya da ilaç tedavisi ile mutlaka tedavi edilmelidir. Sıvı alımı arttırılarak mesaneyi irrite eden fabrikasyon gıda ürün artıklarının seyreltilerek uzaklaştırılması sağlanabilir. İdrar yolu enfeksiyonu varsa tedavi edilmelidir. En önemlisi çocuk yeniden işeme eğitimine tabii tutulmalıdır. 2-4 saat aralarla programlanmış işemelere gönderilmeli, klozet türü tuvalet kullanıyorsa ayağının altını destekleyecek basamak kullanılmalı, ikili işeme denilen çocuğun idrarını yaptıktan sonra ayağa kalkıp bir süre sonra (otuza kadar saymak gibi) tekrar oturarak mesanesini tam olarak boşaltması sağlanmalıdır. Ayrıca biofeedback denilen ve kliniklerde 7-10 seans uygulanan bir başka tedavi yaklaşımı da mevcuttur. Tüm bunlara rağmen bazen çocuklara altta yatan sebebe yönelik ilaç tedavisi ve gerekirse cerrahi tedavi uygulanabilmektedir.
DOÇ. DR. CİHANGİR AKGÜN