ONLİNE İŞLEMLER
Üşümek genellikle soğuk bir çevreye maruz kalma veya enfeksiyon durumlarında ateşle birlikte ortaya çıkar ancak bazı hastalar bu iki durum olmaksızın da sürekli üşümekten şikayetçi olurlar. Isının oluşumunda kasların oldukça önemli bir rolü vardır. İstirahat halinde vücuttaki ısı üretiminin %20 yirmi ila 30’u kaslar tarafından sağlanmaktadır. Kasların kasılmasıyla oluşan enerji, vücut ısısının artırılmasında rol alır. Bu nedenle sürekli üşüme genellikle kasları erkeklere göre daha az gelişim gösteren kadınlarda daha fazladır. Yağ doku bilinenin aksine ısı oluşumuna katkıda bulunmaz ve sadece ısı kaybının önlenmesinde etkilidir. Bu nedenle kas yapısı az gelişmiş obezlerde de sürekli üşüme şikayeti görülür. Beslenme bozukluğu olan kişiler de sıklıkla üşümekten yakınabilirler. Bu durum yetersiz yiyecek alımı dışında bağırsak ve mide kaynaklı emilim problemlerine bağlı olabilir. Sürekli diyet yapan ve tek taraflı beslenme alışkanlığı olan kişilerde yeterli mineral ve vitamin alınamaması da üşümeye yol açar. Bu nedenle bin 200 kalorinin altında kalori alımı olan kişilerde bu şikayetlere daha fazla rastlanır. Beslenme bozukluğu metabolizmanın yavaşlamasına neden olur ve bu durumda üşüme şikayetleri ortaya çıkar. Ayrıca öğün atlamak da vücuda daha az enerji girişine neden olarak üşümeye katkıda bulunabilir.
KADINLARDA DAHA FAZLA GÖRÜLÜR
Öte yandan tiroid hormonları vücuttaki metabolizma hızını belirleyen esas hormonlardır. Tiroidin az çalışması metabolizmanın yavaşlamasına neden olarak üşümeye yol açabilir. Üşüme dışında halsizlik, kilo alma, depresyon, kaşların dış kısmında ve saçlarda dökülme, kabızlık, elde ve yüzde şişlik, kadınlarda adet düzensizliği gibi şikayetlere de neden olabilir. Demir eksikliği kadınlarda daha sık görülmektedir ve kadınlarda üşümenin daha fazla görülmesinin başlıca nedenlerinden biridir. Demir sadece kanın yapısında yer alan bir molekül olmayıp vücutta bir çok enzimin aktifleşmesinde rol alan yardımcı faktörlerden biridir. Dolaşım problemi olan kişilerde üşümenin dışında egzersizle ortaya çıkan ve dinlenmekle geçen baldır ağrısı tipik bir bulgudur. Ayrıca bacaklardaki kıllarda düzensiz dökülmeler, ayakta solukluk görülebilmektedir. Şeker düzeyinde olan düşmeler de üşümeye neden olabilir. Genellikle şeker hastalığında uygun olmayan tedavilerin kullanılması veya diyete uyumsuzluk sonrası ortaya çıkan bu durumda üşüme dışında, çarpıntı, bulanık görme, terleme, bilinç bulanıklığı da görülebilir. Üşüme dışında halsizlik, solukluk, baş dönmesi, göğüs ağrısı gibi şikayetlere de neden olabilir. Ayrıca şeker hastalığında sıklıkla görülen sinir hasarları üşümeyi artıran faktörlerden biridir. Demir eksikliği dokulara taşınan oksijenin azalması ve metabolizmanın yavaşlamasına neden olduğu için üşümenin dolaylı sebeplerinden sayılır. Üşümekten şikayetçi olan hastalarda dolaşım bozukluğu da görülebilir. Genellikle şeker hastalığı ve kronik akciğer hastalıklarında bu duruma daha fazla rastlanır. Ayrıca raynaud hastalığı olarak bilinen genellikle soğuk havalarda ortaya çıkan el ve ayak parmaklarındaki spazma bağlı görülen üşüme durumunda eller sıcak tutulmalı ve bazı ilaçlar kullanılmalıdır.
ÜŞÜMEYİ AZALTMAK İÇİN NELER YAPABİLİRİM?
Üşümenizin nedeni herhangi bir hastalık değilse düzenli beslenme ve egzersiz oldukça faydalı olacaktır. Egzersiz kas kitlesinde artış yaparak vücudun daha fazla ısı üretmesine katkıda bulunur. Yiyecekler arasında şeker, protein ve yağ gibi 3 önemli besin grubu bulunmalıdır ve yeterli B vitamini alınmalıdır. Öğün atlamamaya dikkat edilmelidir. Ayrıca uyku süresinin yeterli olmasına özen gösterilmelidir. Son olarak ılık su tüketimini artırmak ve aralıklı olarak sauna gibi sıcak ortamlarda bulunmak da üşümeyi azaltmada etkili olabilir.
DOÇ. DR. M. FATİH KILIÇLI