Romatizmal kalp hastalığına bağlı olarak gelişen triküspid kapak darlığı, çabuk yorulma, nefes darlığı ve ödemle ortaya çıkar. Hastalığın ilerlemesi durumunda kapakların değiştirilmesi ya da tamir edilmesi gerekebilir.


Triküspid kapak, kalbin sağ tarafında sağ kulakcıkla sağ karıncık arasında bulunur ve kanın geçişini kontrol eder ve üç yaprakcıklı bir yapısı vardır. Triküspid kapak hastalığı ise nadir görülen bir durumdur. Triküspid kapakta darlık (TD) ve yetersizlik (TY) görülebilir. Bulguları ve oluş nedenleri farklıdır. Erişkinlerde görülen triküspid kapak hastalığının en sık sebebi, romatizmal kalp hastalığıdır. Darlığa nadiren bağ dokusu hastalıkları da sebep olabilir. Yetersizlikte ise diğer kapak hastalıklarından farklı olarak çeşitli faktörler rol alır. Bunlar arasında fonksiyonel triküspid yetersizliğine; sol kalp yetmezliği, mitral darlığı veya mitral yetersizliği, akciğer hastalıkları (KOAH), pulmoner hipertansiyon yapan durumlar, bazı doğumsal kalp hastalıkları ve pulmoner darlık neden olur. Triküspid kapakta yetersizlik, birçok özelliği nedeniyle diğer kapak hastalıklarından farklılık gösterir.

Organik yetersizliğin nedenleri ise; göğüse gelen künt darbeler, romatizmal (sıklıkla diğer kapaklar da hastalanmıştır), endokardit, ebstein anomalisi, bağ dokusu hastalıkları (marfan gibi)’dır. Normal sağlıklı erişkinlerin %70’inde çok hafif derecelerde bulunur ve bir şikâyete neden olmaz. Fizyolojik yetersizlik, normal muayenede pek fark edilmez ancak eko yapılırsa anlaşılır. Fizyolojik olmayan (dolayısı ile kaçağın daha fazla olabileceği) yetersizlikte ise en büyük neden, yine diğer kapak hastalıklarından farklı olarak, organik (kapak yapısında bozukluk) değil fonksiyoneldir.

KARACİĞERDE BÜYÜME GÖRÜLÜR
Triküspid kapak darlığı belirtileri genellikle kırklı yaşlarda ortaya çıkar. Belirtileri çabuk yorulma, nefes darlığı ve periferik ödemdir. Hastaların yarısında atrial fibrilasyon denilen ritim düzensizliği görülür. Kanın dar olan triküspid kapaktan zor geçmesi, mitral darlığındaki mekanizmaya benzer bir şekilde sağ atriumun gerisinde kanın birikmesine neden olur. Bu da geriye doğru yansıyarak, boyun toplardamarında genişlemeye, karaciğerin büyümesine, karında (asit) ve bacaklarda ödem toplanmasına neden olur. Triküspid kapak darlığının önemli olduğu durumda, sol ventriküle de kan gidişi azalacağı için yorgunluk başlar. Geriye doğru göllenen kan ayaklarda şişkinlik ve karaciğerde büyüme oluşturur. Karaciğer büyümesi o bölgede (karnın sağ üst bölgesi) ağrıya neden olur. Birlikte sıklıkla diğer kapak hastalıkları da bulunduğundan tabloya onlara ait şikâyetler de eklenir. Şikâyetlerin varlığında tipik dinleme bulguları ve ekokardiyografi (eko) ile kolay tanı konur. Eko ile kapağın hareketleri, alanı, beraberinde triküspit yetmezliği olup olmadığı, kalp boşluklarının büyüklükleri ayrıntılı olarak incelenebilir. Ritim bozukluğu açısından EKG, akciğer alanları açısından da akciğer grafisi, istenecek tetkikler arasındadır.

YAPAY KAPAK GEREKEBİLİR
Ciddi triküspid ve pulmoner arter kapak yetersizliği ve sağ ventrikül yetersizliği varsa, kapağın tamiri veya değiştirilmesi gerekebilir. Hemodinamik olarak önemli triküspid kapak darlığı varsa da yine kapağın değiştirilmesi veya tamiri yapılmalıdır. Kalp cerrahisinde triküspid kapak girişimleri aort ve mitral kapaklara oranla çok daha az sayıda yapılmakta olup, bu girişimlerin büyük bir çoğunluğunu tamir işlemleri oluşturmaktadır. Triküspid kapağın yaprakcıkları arasındaki yapışıklığın giderilmesi bazen sorunu çözebilir, kapağın değiştirilmesine gerek kalmaz. Darlık fazla ise ve kapağın yapısını ileri derecede bozmuş ise kapağın yapay bir kapakla değiştirilmesi hastanın yaşamını olumlu yönde etkileyecek ve yaşam süresini uzatacaktır. Triküspid kapak yetersizliğinde kapak halkasının genişlediği, fakat kapak yapısının bozulmadığı durumlarda kapak halkasına konulan bir ring (halka) ile onarım veya kapakcık plikasyonları ile onarım yeterli olacaktır. Fakat kapağın ileri derecede bozulduğu durumlarda yapay bir kapak ile değiştirilmesi gerekmektedir.

Erişkinlerde görülen triküspid kapak hastalığının en sık sebebi, romatizmal kalp hastalığıdır. Triküspid kapağın yaprakcıkları arasındaki yapışıklığın giderilmesi bazen sorunu çözebilir, kapağın değiştirilmesine gerek kalmaz.