ONLİNE İŞLEMLER
Burun tıkanıklığı çok farklı etkenlere bağlı olarak gelişebilen bir tıbbi belirtidir. Bu etkenler burunda bulunan anatomik yapılardaki yapısal bozukluklar ve bunlara ait iltihaplanmalar şeklinde iki ana grupta ele alınır. Burunda bulunan yapısal elemanlardan nazal septum deviasyonu, burun eti ve geniz etinde şişme en sık karşılaşılan anatomik burun tıkanması nedenlerindendir. Burundaki iltihaplanma süreçlerine bağlı tıkanıklık sebepleri ise soğuk algınlığı, gribal enfeksiyonlar, sinüzit ve saman nezlesi gibi tıbbi durumlardan oluşur.
Burun tıkanıklığında ağızdan nefes alıp verme durumu ortaya çıkar. Geceleri ağzı açık uyuma, horlama ve sürekli devam eden yorgunluk burun tıkanıklığının belirtileri arasında bulunur. Ağızdan solunması, dudaklarda kuruluğa ve ağız kokusuna yol açabilir. Ağız kuruluğu ve boğaz enfeksiyonu sıklığında artış ağızdan nefes alıp verme sonucunda görülebilen ikincil belirtiler arasında yer alır.
Burun tıkanıklığı için altta yatan nedenlere yönelik tedavi planlanır. Altta yatan problem enfeksiyon ise genellikle belirtileri rahatlatıcı, burun mukozasının küçültülerek nefes alınmasını kolaylaştıracak burun spreyleri ve ilaçlar reçete edilir. Problem mevsimsel ve yıl boyu süre alerjik sorunlar kaynaklı ise, alerjiye yönelik ilaç tedavisidir. Eğer sorun, doğumsal veya sonradan meydana gelmiş anatomik sorunlardan kaynaklanıyorsa, burun tıkanıklığının giderilmesinde başlangıçta ilaç tedavileri denenir. İlaç tedavileriyle yeterli başarı sağlanamadığında cerrahi yöntemlere başvurulabilir. Eğer burun etleri (konkalar) büyükse, radyofrekans yöntemle küçültme işlemi, burun duvarında eğrilik varsa (septum) ameliyatla düzeltme işlemi (septoplasti), kronik sinüzit kaynaklı ise sinüslerin cerrahi olarak boşaltma işlemi gibi tedavi yöntemlerine başvurulmaktadır.
Evde uygulanabilecek birkaç basit ve zararsız çözüm ile burun tıkanıklığını hafifletebilir veya açabilirsiniz. Fakat yine de burun tıkanıklığının bir belirti olduğunu ve altta yatan nedenin tespit edilip tedavi edilmesi gerektiğini unutmamalısınız. Nemli oda: Nemli oda burun mukozasının nemli kalmasını ve salgıların akışkanlığını arttırır. Bu amaçla kış aylarında özellikle gece uyurken kaloriferin üzerine bir bardak su koymak oda havasının nemli kalmasını sağlayacaktır. Tuzlu su: Bebek ve küçük çocuklarda kullanılan serum fizyolojik (tuzlu su) burun mukozasının şişkinliğini (ödem) indirip salgının akmasını sağlayacağı için burun tıkanıklığına iyi gelir. Bol su içmek: Burun mukozasının nemli tutulması için günde yeterli derecede su içilmelidir. Günde ortalama 1,5-2 litre su alımı vücudun genel çalışma düzenini korumak, toksinleri atabilmek için gereklidir.
Çocukluk çağı burun tıkanıklığının en önemli nedeni geniz etidir. Geniz eti horlama ağzı açık uyumaya ve sık tekrar eden kulak enfeksiyonlarına neden olursa ameliyat önerilir. Geniz eti ameliyatını 2 yaşından sonra önermekteyiz. Burun orta bölmesindeki eğrilikler, kemik ve kıkırdak yapılarının büyümesi ile artabileceğinden veya değişebileceğinden, ameliyattan en üst düzeyde verim alınabilmesi için cerrahi müdahalenin kemik ve kıkırdak gelişiminin tamamlandığı 18 yaşından sonra planlanması daha uygundur.
Yetişkinlerde burun tıkanıklığının başlıca nedenlerinden biri burun eti büyümesi tıbbi adıyla konka şişmeleridir. Burun boşluğunun yan duvarlarında bulunan konkalar burun içinden geçen havayı temizleyen nemlendiren ve ısıtan yapılardır. Burun etlerinin yapısal büyük oluşları yada bunları şişiren bazı koşul ve hastalıklar burun tıkanıklığına yol açabilirler. Hava kirliliği, sigara kullanımı, allerji, sinüzit, bazı burun açıcı spreylerin uzun kullanılması konkaların bozulmasına ve büyümesine neden olabilir.
Hamilelik döneminde artış gösteren ve bir annelik hormonu olan östrojen, burun içerisini döşeyen dokuların şişmesine neden olur ve burunda salgı artışını tetikler. Bunun dışında annelik döneminde vücuttaki kan dolaşımının hacminin artması da kan damarlarının genişlemesine ve burun mukozasının şişmesine neden olur.
Deniz suyu olarak bilinen burun yıkama sularını burun içinde biriken partikülleri temizleyerek enfeksiyon ve alerjik reaksiyon olasılığını azaltarak burun tıkanıklığı şikayetini azaltır. Yan etkisi yoktur. Kortizon içerikli burun spreyleri sadece bölgesel uygulandığı için ve sistemik dolaşıma etkisi olmadığından yan etkisi yok denecek kadar azdır. Dekonjestan içerikli burun spreylerinin uzun süreli kullanımı burun mukozasının damar yapısını bozar burun içi kuruluğa ve bağımlılığa neden olacağı için uzun süreli kullanımı önerilmemektedir.
Medipol Sağlık Grubu Özel Nisa Hastanesi Op. Dr. Özge Düzci Yüksel Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı 31 Ağustos 2020