ONLİNE İŞLEMLER
Karında gaz problemi önemli bir sağlık ve sosyal problemdir. Gastroenteroloğa başvuran hastaların % 15-20‘sini karında gaz, geğirti, şişkinlik gibi şikayetler oluşturmaktadır. Günlük bağırsakta oluşan gaz miktarı: 500-1500 ml’dir.
Karında gaz ve şişkinliğin iki ana sebebi vardır. Organik sebepler (bağırsak pasajını bozan, kabızlığa neden olan hastalıklar ) ve Fonksiyonel /psikolojik sebepler. Karında gaz ve şişkinlik şikayeti olan hastaların büyük çoğunluğunda organik bir sebep bulunamaz. Bu nedenle karında gaz ve şişkinlik problemi olan her hastayı organik sebepler yönünden araştırmak gerekli değildir. Hastanın yaşının 55 ve üzerinde olması, alarm şikayeti denilen birtakım şikayet ve bulguların olması (son zamanda ortaya çıkan dışkılama değişiklikleri, halsizlik, yorgunluk, terleme, zayıflama, birincil yakınlarında mide-bağırsak kanseri hikayesi olanlar vb.) araştırmayı gerektiren sebeplerdir. Organik bir sebebe bağlanamayan gaz ve şişkinlikle ilgili olarak bazı nedenler suçlanmaktadır. Bunlar arasında:
Bağırsaklarda artmış gazın şişkinlik ve gerginliğe sebep olduğuna inanılır. Ancak volüm ölçme teknikleriyle hasta ve kontrol grubu arasında önemli bir fark tespit edilmemiştir. Ancak gaz transit zamanında (bağırsaktan uzaklaştırma zamanı) bozukluk olduğu tespit edilmiştir.
Solunum gaz analizleri (Solunum havasında CO2-Üre ölçümü) ve Karın Radyografik çalışmalarıyla bağırsaktaki gaz miktarı anlaşılabilmektedir.
Genel önlemler: Yemekleri öğününde yemek, aşırı yememek, akşam öğünlerinde hafif yemek(çorba, sulu yemek, yoğurt vb.) Hızlı yemek yemekten kaçınılmalıdır. Gıdalar ağızda iyice öğütülmelidir. Tok karnına yatılmamalı. Yemek saati ile yatma saati arasında en az 3 saat boşluk olmalıdır. Aşırı yağlı gıdalar, kızartmalar, krema, biberli baharatlı ve soslu yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Sigara terkedilmeli, sakız çiğnenmemeli, fazla hava yutmamak için içecekler de kamış kullanılmamalıdır. Süt ve süt ürünleri şikayetleri artırıyorsa kısıtlanmalıdır. Bol su tüketmek ve normal tempoda yürüyüş yapmak gaz şikayetlerini azaltmaktadır. Yoğurt, petek balı, zencefil, nane, tarçın, ananas, keten tohumu, rezene çayının gaz şikayetlerini azalttığı raporlanmıştır. İlaç tedavisi: Gaz ve şişkinlik şikayetinde başlıca kullanılan ilaçlar: Simetikon, Prokinetkler, Antidepresanlar (SSR inhibitörleri, anksiyolitikler) Opioid ajanlar, Antispasmodikler (meberidin hidroklorür, otolonium ,trimebutin,nane yağı v.b),Antibiotikler (rifaksimin 6 hafta süre ile 2x400 mg), aktif kömür, probiyotikler… Bizmut bileşikleri (kötü kokuyu gidermek için) kullanılır. Tedavi cevabı bireysel olup her hastada farklı olabilmektedir.
Medipol Üniversitesi Pendik Hastanesi Prof. Dr. Nihat Okçu Gastroenteroloji Uzmanı 7 Ağustos 2020