ONLİNE İŞLEMLER
Sinir sistemi, merkezi sinir sistemi ve periferik (çevresel) sinir sistemi olarak iki bölüme ayrılabilir. Merkezi sinir sistemi esas olarak beyin, beyin sapı, beyincik ve omurilikten oluşur. Çevresel sinir sistemi ise, omurilikten itibaren vücudumuza dağılan sinirler ve onların bağlantı kurduğu kaslardan oluşur. Bir hareketin ortaya çıkması (motor faaliyet) için, ilk olarak beyinde, birinci motor nöron olarak adlandırılan hücrelerde aksiyon potansiyeli ortaya çıkar ve beyin sapı ve/veya omurilikteki ikinci motor nöron olarak adlandırılan hücrelere iletilir. İkinci motor nöron aksiyon potansiyelini çevresel sinirler yolu ile kaslara ulaştırır. Aksiyon potansiyelinin sinirden kasa geçişi, sinir-kas bileşkesi aracılığı ile olur. Aksiyon potansiyelinin kaslara ulaşması ile kaslar kasılır ve böylece hareket ortaya çıkar. Elimize bir iğne battığında veya cilde bir temas olduğunda (duyusal faaliyet), cildimizde bulunan sinirlerde bir aksiyon potansiyeli oluşur. Bu aksiyon potansiyeli çevresel sinirler vasıtası ile önce omuriliğe ve/veya beyin sapına, sonra beyine iletilir ve böylece beyinde bu duyu algılanır. Sinir-kas hastalıkları bölümü, omurilik/beyin sapından itibaren çevresel sinirleri, sinir kas bileşkesini ve kasları etkileyen çok geniş bir alanı kapsar. Bu sistemin etkilenmesi kendini kuvvetsizlik, duyusuzluk vb. ile gösterir. Bu etkilenme bazen günler/saatler içinde hızla gelişir, bazen haftalar/aylar içinde, bazen de sinsi bir şekilde yıllar içinde gelişebilir. Omurilik içinde ikinci motor nöron hücresinin etkilenmesi kendini kuvvetsizlikle gösterir. Duysal etkilenme olmaz. Güçsüzlük, bir veya her iki elde/kolda veya ayak/bacakta olabilir. Elin kullanımı, yürüme, oturup kalkma gibi faaliyetler bozulabilir. Bazen kuvvetsizlik, yutak kaslarını tutar ve konuşma, yutma bozulabilir. Kaslarda erimeler/çökmeler meydana gelebilir. Çevresel (periferik) sinirler içinde beyinden gelen uyarıları kaslara ileten motor lifler ve kol, bacak, gövde, baş gibi vücudumuzun her tarafından alınan duyuları beyine ileten duyusal lifler vardır. Ayrıca kan basıcını, kalp atımını, terleme vb. ayarlayan otonomik lifler vardır. Çevresel sinirlerin biri, birkaç tanesi veya hepsi etkilenebilir. Motor lifler etkilenirse kuvvetsizlik, güçsüzlük, halsizlik, yorgunluk ortaya çıkabilir ve kaslarda erime/çökme görülebilir. Duysal lifler etkilenmişse, duyusuzluk/hissizlik, normal temas ile aşırı hassasiyet, ağrı, yanma, batma, karıncalanma, keçelenme, soğukluk şeklinde duyusal şikayetler olabilir. Bu etkilenmeler bazen ayakta durma güçlüğü, dengesizlik, yürüme güçlüğü, hatta bazen konuşma, yutma, çiğneme güçlüğü ve bazen de nefes alma zorluğuna yol açabilir. Otonomik lifler etkilenirse ani kan basıncı değişiklikleri ile bayılmalar, kabızlık, idrar yapma güçlükleri vb. ortaya çıkabilir. Sinir-kas bileşkesi, beyinden gelen ve çevresel sinirle taşınan uyarının kas hücresine aktarılması işlemini yapar. Sinir-kas bileşkesi etkilendiğinde güçsüzlük ortaya çıkar, ancak duyusal şikayet olmaz. Bacak kasları etkilendiğinde, merdiven çıkma, yokuş çıkma, çömelip kalkma gibi hareketler zorlaşabilir. Kol/el kasları etkilendiğinde, eşya taşıma, kollarını yükseğe kaldırma, yazı yazma, çamaşır sıkma gibi faaliyetlerde güçlük olabilir. Boyun kasları tutulursa, başını yastıktan kaldırmada, boynunu dik tutmada zorluk ve bazen buna bağlı baş-boyun ağrısı olabilir. Yutak bölgesi kaslar etkilenirse, konuşma, yutma, çiğneme bozulabilir. Göz kasları tutulursa çift görme, göz kapağı kasları tutulduğunda ise göz kapağında düşme ortaya çıkabilir. Sinir kas bileşkesi hastalıklarının önemli özelliklerden birisi de, söz konusu belirtilerin dalgalanma göstermesidir. Yorulmakla artar, istirahatle az veya çok düzelirler. Gün içinde belirtilerde değişiklikler olabildiği gibi, haftalar aylar içinde de değişiklikler olabilir. Kendiliğinden biraz düzelme, kötüleşme dönemleri olabilir. Kaslar, hareketin ortaya çıktığı son organdır. Kaslar etkilendiğinde güçsüzlük olur. Sinir-kas bileşkesi hastalıklarında olduğu kadar belirgin dalgalanma olmaz. Daha çok kavşak kasları tutulur ve bu hastalar kalçalarını, ördek yürüyüşüne benzer şekilde yana doğru sallayarak yürürler. Yorgunluk olabilir. Kaslarda erime meydana gelebilir. Bazen ilk hareketi yapmada tutukluk olur, hareketler tekrarlandıkça rahatlama olabilir. Kas hastaları bazen ağrı, bazen kramplardan yakınabilir. Sinir-kas (nöromusküler) hastalıkları, çok değişik nedenlerle ortaya çıkabilir.
Daha sonra hastalığa yol açan neden veya nedenler araştırılır ve buna göre tedavi planlanır.